Scholten is een in heel Nederland voorkomende familie naam, maar oorspronkelijk komt de naam uit Oost Nederland.Dat verraadt de vorm al, de West Nederlandse variant is Schout(en). Scholten vindt men vaak als erfnaam en dan blijkt dat in de Middeleeuwen de naam van het erf "De Hoff" luidde.Aldus in Denekamp, Hezzinge, Tilligt, nu de "Scholtenhave", en in Brecklenkamp.
In Vasse heette het "De Erve Scholten", in 1334 "De Scultingchof", en in 1475 kortweg "De Schulting".
Uit het feit dat de oude "Scholten-erven: oorspronkelijk hoven waren, dat wil zeggen, de centra van bestuur in oude markten, blijkt dat een "Scholt"toch iemand van gewicht moet zijn geweest. Dat was ook zo: De "Scholte" of "Schuld"was een rechtspreker.
In de Oud Saksische taal, de taal waaruit zich onder meer het Twensts heeft ontwikkeld, luidde de titel van zo'n rechtspreker " Skulthetio" In het oud Hoog Duits heette hij " Scultheizo", en in het moderne Duits nog wel " Schultheiss".De schout heette in de vroegere Middeleeuwen " Schouthete"
Bekijken we nu al deze oostelijke en westelijke varianten, dan zien we als eerste deel "Schuld" en als tweede deel "Heten". Van het woord "Schuld"kennen we allemaal de betekenis, maar weinigen zullen vermoeden dat het samenhangt met het woord "zullen". De oerbetekenis van "zullen" was "moeten", "verplicht zijn". Het woord "Schuld" betekende verplichting. Het tweede deel, het woord "heten", is ons ook bekend, maar de betekenis "gebieden', "gelasten", is ons minder vertrouwd.
De oude "Sculthetio"was de man die de mensen "heette", dat wil zeggen, gelastte, bepaalde schulden, verplichtingen, na te komen. Naderhand werd hij met de rechtspraak belast, vooral in het Westen, waar we uit de geschiedenis de "Schout en zijn Rakkers" kennen.
Later werd hij ook aanvoerder in het leger, we vinden hem terug bij de marine als "Scout bij Nagt"die volgens de instructies van 1681 de taak had "Bij nagt op te passen dat ieder volgens rang koome seilen", Nog heden ten dage vormen in de Achterhoek de "Scholten-Erven"een soort van boeren-aristocratie.
©right Marian